İlk kuduz aşısını geliştiren Louis Pasteur’ün ölüm tarihi olan 28 Eylül kuduz hakkında farkındalığı arttırmak ve hastalıktan korunma önlemlerini hatırlatmak amacıyla Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “Dünya Kuduz Günü” olarak belirlenmiştir.
Kuduz 150’den fazla ülkede görülen ve aşı ile önlenebilir viral bir hastalıktır. DSÖ verilerine göre her yıl 59.000’in üzerinde insan kuduz nedeni ile kaybedilmektedir.
Kuduz virüsü merkezi sinir sistemini enfekte ederek ölüme yol açan bir enfeksiyon etkenidir. Olguların çoğu Asya ve Afrika kıtasında görülmektedir.
Kuduz, hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalık olup tilki, kurt ve çakal gibi yabani memeliler ile köpek, kedi, inek, koyun, keçi ve eşek gibi evcil memeli hayvanlarda görülmektedir. İnsan bulaşlarının %99’undan fazlasında kaynak kuduz köpeklerdir. Kuduzun başlıca bulaşma yolu enfekte hayvanların ısırması veya tırmalamasıdır. Ayrıca, bütünlüğü bozulmuş deri veya mukozalardan da enfekte olmuş hayvanın salyası ile de bulaşabilir.
Kuduz hastalığına ilişkin belirtiler görülmeye başladığında, hastalık hem insanlar hem de hayvanlar için ölümcüldür. Ancak riskli temas sonrasında gerekli tedbirler ivedilikle alındığı zaman hastalığı önlemek mümkündür. Köpek ve kedilerin her yıl aşılanması hastalığın insanlara bulaşının engellenmesi açısından son derece önemlidir. Beslediğimiz kedi ve köpeklere her yıl kuduz aşısı yaptırarak hayvanlarımızı, kendimizi ve toplumu kuduzdan koruyabiliriz.
Yukarıda sayılan hayvanlar tarafından ısırıldığında ya da tırmalandığında yara yeri hemen bol su ve sabunla en az 15 dakika süre ile yıkanmalı ve sonrasında hemen en yakın sağlık kuruluşuna müracaat edilmelidir. Hekim tarafından kuduz aşısı yapılması uygun görüldüğünde aşıların zamanında ve eksiksiz olarak yaptırılması önem taşımaktadır.
Bakanlığımıza her yıl 200.000 civarında kuduz riskli temas insan olgusu bildirimi yapılmaktadır. Bildirilen bu olguların çoğunluğu da kuduzdan korumak için aşı programına alınmaktadır. Bu şekilde birçok kişinin hayatı kurtarılmaktadır, ancak maalesef bazı yıllar 1 veya 2 insanımız kuduz hastalığından kaybedilmektedir.
Unutmayalım kuduz, hastalığının belirtileri ortaya çıktıktan sonra tedavisi mümkün olmadığından ve genellikle ölümle sonuçlandığından kuduz şüpheli temas durumunda özellikle yara bakımı ile kuduz aşısı ve kuduz antiserumu uygulamaları hayat kurtarıcıdır.