Isparta'nın Sağlık Tarihi
Cumhuriyet öncesi yılların ihmal ve bakımsızlıkları, sağlık personeli ve araç-gerecinin yetersizliği ve özellikle ardı arkası kesilmeyen savaş ve isyanların doğurduğu yoksulluk ve sefalet hali karşısında sağlık hizmetleri yeterli düzeyde yürütülememiştir.
Isparta’nın ilk sağlık teşkilatı, Isparta Belediye Tabipliği olarak 1869 yılında kurulmuştur. 1895 yılında ise Böcüzade Süleyman Sami Efendi’nin Belediye Başkanlığı zamanında bir Belediye Eczanesi açılmıştır. Bu yıllarda Türk Hekim ve Eczacısı bulunmadığı için hizmetler Rum ve Ermeni Doktor ve Eczacılar tarafından yürütülmüştür. Böcüzade Süleyman Sami Efendi, 1908 yılında mebus seçildikten sonra damadı Hüseyin Hüsnü Bey’i eczacı, akrabası Ziya Bey’i de doktor olarak yetişmelerini sağlamış, her ikisi de Isparta’nın ilk Türk Eczacı ve Hekimi olarak Isparta’da görev yapmışlardır.
Isparta’da ilk hastane, Guraba Hastanesi adıyla 1900 yıllında Mutasarrıf Hüsnü Bey tarafından şimdiki Belediye binasının batısındaki Piri Efendi Mezarlığı’nın altındaki yede yaptırılmıştır. Isparta’da 1914’de meydana gelen büyük depremde hastane tamamen yıkılmıştır. Bunun üzerine 1915 yılında Mutasarrıf Hakkı Behiç Bey zamanında, şimdiki Kan Merkezi ve Doğum ve Çocuk Bakımevi Kreşi’nin olduğu yerdeki Bülbül Kahvesi Bahçesi ve Şeyh Aliler 'in bahçesinin birleştiği büyük arsa üzerinde, iki katlı ve 30 yataklı olması planlanan bir Memleket Hastanesi temeli atılmıştır. Savaşlar nedeni ile inşaat, 1922 yılında tamamlanabilmiştir. |
1921 yılında Doktor Rafet Bey’in Mutasarrıflığı zamanında ilk Liva İdare Meclisi açılmış, bu suretle Sağlık Müdürlüğü kurularak, Ali Fahrettin Bey ilk Sağlık Müdürü olarak Ankara Hükümeti’nce atanmıştır.
1921 yılında, İstiklâl Savaşı sırasında yaralanan ve hastalananlara hizmet etmek üzere, Çay Boyu’nda depremde yıkılmadan kalan evlerden çoğunun kullanılması ile 2000 yataklı geçici bir Asker Hastanesi oluşturulmuştur. Ayrıca 1922 yılında boşaltılan Hükümet Konağı Binası’nda, 500 yataklı bir Hilal-i Ahmer (Kızılay) Hastanesi açılmıştır.
Cumhuriyet öncesi dönemde Isparta ve çevresinde görülen salgın hastalıklardan en önemlisi, 1830 yılında başlayan ve ilk zamanlar günde 200-300 ölüm vakasına neden olan veba salgınıdır. Daha sonra 1917’de uyuz hastalığı ve 1918’de ise bölgedeki muhacirlerde tifüs salgınları görülmüştür. Isparta Sancağı Sıhhiye Müdürü Dr. Besim Zühdü tarafından “Hamidâbad Sancağı (Isparta) Sıhhî-i İçtimâî Coğrafyası” adlı kitabında yazılı olduğu üzere bölgede en çok sıtma, romatizma, verem, frengi, barsak kurtları, guatr, difteri, yaz ishalleri ve “Isparta çürüğü” denen fluorosise bağlı diş hastalıkları tespit edilmiştir.
Bu dönemde doğumlar, Ebe Nine olarak vasıflandırılan yaşlı, cahil ve ehliyetsiz kimselerce yapılmış, pek çok çocuk ve ananın ölümüyle sonuçlanmış, gelişmişliğin göstergesi olan çocuk ölümleri özellikle yaz ishalleri nedeniyle %30-40 gibi korkunç boyutlara ulaşmıştır.
Cumhuriyetin ilânı ile yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nde bir çok alanda olduğu gibi sağlık alanında da önemli yatırımlar yapılmıştır. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana, sürekli ilerleyerek yürütülen sağlık hizmetleri sayesinde halkın sağlık durumunda önemli gelişmeler sağlanmıştır.
Cumhuriyetle birlikte sağlık hizmetleri, 1923-1940 yılları arasında Bakanlık tamimlerine uygun olarak Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürlüğü kontrolünde yürütülmüştür. Bu dönemde merkez ilçede bir Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürü, bir Hükümet Tabibi, bir Belediye Tabibi, Memleket Hastanesi’nde dahiliye ve hariciye mütehassısı olarak iki hekim, ilçelerde birer Hükümet Tabibi, bütün vilayette toplam 13 sağlık memuru ve 6 ebe hizmet vermiştir. Yine bu dönemde Memleket Hastanesi bir takım tadilatlarla genişletilerek, yatak sayısı 50’ye çıkarılmıştır.
|
Cumhuriyet döneminde Mehmet Emin Bey’in sahip olduğu eczanenin belediyeye devredilmesinden sonra 1924 yılında Isparta’da ilk eczane olarak Şifa Eczanesi, İstanbul Darülfünunu Tıp Medresesi’nden eczacı icazetnamesine sahip olan Muzaffereddin Aytaç tarafından açılmıştır.
Bu dönemde Eğirdir, Şarkikaraağaç, Yalvaç ve Uluborlu’da sağlık teşkilatları, Hükümet Tabipliği olarak hizmet vermeye başlamıştır. Bu tabiplikler uzun süre kendi binaları olmadığından mahallen temin edilen binalarda hizmet vermişlerdir. Keçiborlu’da ise sağlık hizmeti, ilk defa 1936 yılında Etibank Keçiborlu Kükürt İşletmesi’ne doktor atanması ile başlamıştır. Sütçüler’de her türlü hastalar Eğirdir ve Isparta’daki sağlık kuruluşlarına götürülürken, yörenin 1938 yılında ilçe statüsüne geçmesiyle ilk sağlık teşkilatı kurulmuştur.
Kurtuluş Savaşı yıllarında büyük hizmetler verip, sonradan lağvedilen Isparta Asker Hastanesi, 1939’da tekrar açılmış, 1942-1943 yıllarında 328 No’lu Memleket İçi Hastane adı ile hizmet verip, 2. Dünya Savaşı’nı takiben yine lağvedilmiştir. Yine bu yıllarda bir başka sağlık teşkilatı da 1942 yılında Antalya Sıtma Savaş Başkanlığı’na bağlı olarak kurulan Isparta Sıtma Savaş Tabibliği’dir.
2. Dünya Savaşı’nı takiben 1945 yılında, Hastane Yaptırma Derneği’nin teşebbüsü ile Ispartalıların ayni ve nakdi bağışları toplanarak, 100 yataklı yeni bir hastane yapımına başlanmış ve 1948 yılında tamamlanıp hizmete açılmıştır.
1948 yılında Verem Savaş Derneği tarafından, bir hekim ile anlaşılarak, 6 yıl süre ile haftada 1-2 gün poliklinik hizmeti vermesi sağlanmıştır. Eski Memleket Hastanesi, 1950 yılında tamir edilip, Isparta Verem Hastanesi olarak hizmete açılmıştır.
Keçiborlu’nun 1947’de ilçe olmasını takiben Hükümet Tabipliği kurulmuş, daha önce nahiye iken Sağlık Bakanlığı’na bağlı 1 sağlık memuru ve 1 ebe tarafından verilen hizmetlere böylece tabiplik hizmetleri de eklenmiştir. Hükümet Tabipliği, kendi binası olmadığından vatandaşa ait kiralık binalarda hizmet vermiştir.
1940’lı yıllarda Senirkent Belediyesi’nce tabiplik kadrosu tahsis edilerek Belediye Tabipliği kurulmuştur.
1940 yılında Gönen Köy Enstitüsü’nün açılması ile bu dönemde haftada bir gün hem ders vermek, hem de hastaların muayene ve tedavisi için Isparta Memleket Hastanesi’nden bir doktor görevlendirilerek sağlık hizmeti yürütülmüştür.
Yalvaç’ta 1950 yılında 15 yataklı bir sağlık merkezi hizmete açılmıştır.
Yenişarbademli’de bu dönemde, Köy Enstitüleri’ne bağlı İzmir Kızılçullu Sağlık Okulu’ndan mezun olan 4 sağlık memuru ve Yalvaç’ta sıtma mücadele kursu alan 2 kişi köyde sağlıkla ilgili tüm konularda görev yapmış, bu vesile ile Yenişarbademli ilk defa resmi sağlık görevlilerine kavuşmuştur.
Bu dönemde Isparta ve çevresindeki en önemli sağlık sorunu, özellikle Eğirdir gölü çevresindeki Boğazova ve Bozanönü bölgelerinde görülen ve çok sayıda ölüme neden olan sıtma salgınlarıdır. 1940’lı yılların ortalarında kinin tedavisinin uygulanmaya başlaması ve bataklıkların hendekler açılarak kurutulması sonucu salgının önü alınabilmiştir.
1952-1956 yıllarında, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nca Devlet Hastanesi bahçesinde, 100 yataklı bir Göğüs Hastanesi inşa edilmiş, 1956’ da Verem Hastanesi bu binaya taşınmıştır.
Bu arada 1954 yılında Memleket Hastanesi, Özel İdare’den Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’na geçerek Isparta Devlet Hastanesi adını almıştır. |
Hastane 1 hariciye, 1 dahiliye, 1 nisaiye, 1 göz hastalıkları, 1 röntgen uzmanı, 1 eczacı, 7 hemşire, 2 memur, 40 hasta bakıcı ile hizmet vermiştir. 1958 yılında ise Göğüs Hastanesi, Devlet Hastanesi’ne bağlanarak, toplam yatak sayısı 225’e çıkarılmıştır.
Verem Hastanesi’nin boşalttığı eski Memleket Hastanesi binası 1958 yılında onarılarak, 1958’de 50 yataklı Doğum ve Çocuk Bakımevi olarak hizmete açılmıştır.
2. Dünya Savaşı sonrasında lağvedilen Asker Hastanesi, 1955 yılında 58. Tümen’in kuruluşu ile tekrar açılmış, 1956-1959 yıllarında şimdiki Devlet Hastanesi civarında 200 yataklı bir Asker Hastanesi yapılarak hizmete açılmıştır.
1954’te şu andaki Basın Merkezi’nin olduğu yerdeki bina, Verem Savaş Derneği tarafından kullanılmış, 1958 yılında inşaatı bitirilen kendi binasına taşınarak hizmetini sürdürmektedir.
1958 yılında Isparta’da eksikliği duyulan ana-çocuk sağlığı ve ebelik hizmetlerini temin etmek amacıyla Ana ve Çocuk Sağlığı (AÇS) Merkezi ve ilk olarak 28 öğrencisi ile Köy Ebe Okulu açılmıştır.
1950-1960 yılları Isparta’nın ilçelerinde sağlık teşkilatı ile ilgili yapılanma çalışmaları açısından oldukça hareketli geçmiştir: 1952 yılında Eğirdir eski Hükümet Binası onarılarak, 100 yataklı bir Kemik Hastalıkları Hastanesi’ne dönüştürülmek sureti ile hizmete açılmıştır. Başarılı çalışmaları ile Bakanlığın dikkatini çeken bu birimin genişletilmesine karar verilmiş, devlet-vatandaş işbirliği ile, 1957 yılında 400 yataklı ikinci binanın temeli atılmış, 1958 yılında tamamlanarak yatak sayısı 500’e çıkartılmıştır. Bu branş hastanesinin Türkiye çapında hizmetlerini genişletmesi ile mevcut yatak sayısının da yetersiz kalması üzerine 1959’da 200 yatak ilavesi ile kapasite 700 yatağa yükseltilmiştir.
Senirkent ilçesinde ise 1950-1954 yıllarında devlet-vatandaş işbirliğinin güzel bir örneği sergilenerek tamamlanan 90 yataklı Göğüs Hastanesi binası ve 20 yataklı büyük tip sağlık merkezi hizmete açılmış, daha sonra Devlet Hastanesine dönüştürülerek, yatak kapasitesi 150’ye çıkarılmıştır. Ayrıca Senirkent’in 1952’de ilçe olmasını takiben kurulan Hükümet Tabipliği de bir süre Devlet Hastanesi binasında hizmet vermiştir. Büyükkabaca Kasabasında da 1956 yılında Sağlık Evi yapılarak, sağlık hizmeti verilmiştir.
1954 yılında Şarkikaraağaç ilçesinde Hükümet Tabibi başkanlığındaki dernek çalışmaları ile 25 yataklı 1. Sınıf Sağlık Merkezi hizmete girmiştir.
Yalvaç Sağlık Merkezi, 1954 yılında şu andaki Devlet Hastanesi bahçesinde bulunan binasına taşınarak, hizmet vermeye devam etmiştir. |
Sütçüler’de 1956 yılında 10 yatak kapasiteli bir sağlık merkezi ile 2 daireli lojman inşaatları tamamlanarak, hizmet vermeye başlamıştır.
Uluborlu ilçesinde 1957 yılında 10 yataklı bir sağlık merkezi hizmete girmiştir.
Keçiborlu’da 1957’de 10 yataklı bir sağlık merkezi inşaatının temeli atılmıştır. Ayrıca bu yıllarda ilçenin Aydoğmuş, Senir ve Kılıç kasabalarında da AÇS istasyonları açılarak, sağlık memuru ve ebeler ile sağlık hizmeti verilmiştir.
1957 yılında ilçe statüsüne kavuşan Atabey’de, 1954 yılında kurulan Atabey Hastane Yaptırma Derneği’nin Merkez İlçe ve kendisine bağlı köylerden para ve ayni yardım toplaması ile, 1958 yılında devlet-vatandaş işbirliği sergilenerek, 10 yataklı Sağlık Merkezi yapımına başlanmış, 1960 yılında hizmete girmiştir. Aynı tarihlerde vatandaşın ilaç temininde yaşadığı sorunları gözönünde bulunduran sağlık merkezi tabibi tarafından pazar yerinde bir ecza dolabı açılmıştır.
Gelendost’un 1954’te ilçe olmasını takiben, 10 yataklı bir sağlık merkezi hizmet vermeye başlamıştır.
Isparta Sıtma Savaş Tabipliği, 1960 yılında Antalya Bölge Başkanlığı’ndan ayrılmak sureti ile Burdur ilini de içine alarak, Isparta Sıtma Savaş Bölge Başkanlığı haline getirilmiştir.
1958 tarihi itibari ile ilde hizmet veren eczane sayısı 3’e ulaşmıştır . |
1959 yılında kurulan Isparta Sağlık Tesisleri Yaptırma ve Yaşatma Derneği’nin çalışmaları ile 1962-1963 yıllarında Devlet Hastanesi’ne bir poliklinik binası, 1968-1969 yıllarında da ana binaya bir kat daha ilave edilmek sureti ile hastaneye modern bir ameliyathane kazandırılmış, yatak adedi de 375’e çıkartılmıştır.
Isparta Köy Ebe Okulu’nun kiralanan 2-3 ahşap evde verimli hizmet vermesi ve Isparta İli Sağlık Tesisleri Yaptırma ve Yaşatma Derneği’nin toplum sağlığı yönündeki başarılı çalışmaları, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nın dikkatini çekerek, Isparta’da bir Sağlık Koleji ve müteakiben modern bir Doğum ve Çocuk Bakımevi yapımı 1963 yılı programına alınmıştır.
1966 yılında ebe-hemşire yetiştirmek üzere 200 öğrenci kapasiteli Sağlık Koleji hizmete açılmış, aynı gün temeli atılan Modern Doğum ve Çocuk Bakımevi inşaatı da 1968 yılında tamamlanarak, Doğum ve Çocuk Bakımevi ile Ana-Çocuk Sağlığı Merkezi bu yeni binaya taşınmıştır. Bu şekilde Doğum ve Çocuk Bakımevi’nin yatak kapasitesi 125’e çıkartılmıştır. Ayrıca bu dönemde hizmet veren Ana-Çocuk Sağlığı İstasyonu sayısı 3 bucak ve 39 köyde olmak üzere toplam 42’ye ulaşmıştır.
1968 yılında Isparta il merkezinde 110 yataklı SSK Hastanesi temeli atılmıştır. Yine bu yıllarda mevcut Asker Hastanesi ihtiyaçlarının daha da artacağı gözönünde bulundurularak, 1970 yılında Eğirdir yolunda yeni ve modern bir Askeri Hastane inşa edilmeye başlanmıştır.
Ülkemizin merkezi bir yerinde bulunan Eğirdir Kemik Hastalıkları Hastanesi’ne Türkiye’nin her yerinden gelen hasta sayısının artması üzerine, mevcut hastane kapasitesinin yeterli cevap verememe durumu ile karşı karşıya kalması sonucu, 1970 yılında 1000 yataklı olarak planlanan şimdiki hastane binasının temeli atılmıştır. Ayrıca 1968 yılında Eğirdir Verem Savaş Dispanseri faaliyete geçmiştir.
1963 yılında Yalvaç Sağlık Tesisleri Yaptırma ve Yaşatma Derneği tarafından Devlet Hastanesi ana binası inşaatına başlanmış, 1968 yılında tamamlanarak, 50 yataklı olarak hizmete açılmıştır. Ayrıca 1969 yılında Yalvaç Verem Savaş Dispanseri faaliyete geçmiştir.
Aksu’da 1965 yılında hastane olarak düşünülen ancak günümüzde sağlık ocağı olarak kullanılan binanın temeli atılmıştır.
1963 yılında Gönen Köy Enstitüsü’ne kadrolu olarak doktor tayin edilmiş, okul sağlık hizmetleri yanı sıra halka da sağlık hizmeti vermiştir.
Keçiborlu’da 5 yıl süren çalışmalar sonucunda, 10 yataklı Sağlık Merkezi inşaatı 1962’de tamamlanarak, sağlık hizmeti vermeye başlamıştır.
Günümüzde Senirkent Sağlık Meslek Lisesi olarak kullanılan bina, Hastane Yaptırma ve Yaşatma Derneği ve Verem Savaş Derneği’nin katkıları ile 1967 yılında tamamlanarak, ilk katı Verem Savaş Dispanseri şeklinde düzenlenmiş ancak personel sıkıntısı nedeni ile 1969’da hizmete başlayabilmiştir.
Şarkikaraağaç ilçesindeki Sağlık Merkezi, 1969 yılında 50 yataklı Devlet Hastanesi haline dönüştürülmüştür.
Yenişarbademli’de bu dönemde Gezici Sağlık Memurluğu teşkil edilmiş, bir de ebe görevlendirilmiştir.
1970 yılında ise İslamköy’de bir AÇS İstasyonu açılmış, önce 1 sağlık memuru, sonra 1 ebe görevlendirilerek, köyün ana-çocuk sağlığı, aşı ve diğer sağlık hizmetleri bu kişilerce yürütülmüştür.
Bu dönemde bulaşıcı hastalıkları kontrol amacı ile alınan numuneler, Hastane Bakteriyoloji Laboratuarı ve Afyon Veteriner Bölge Laboratuarı’nda incelenerek, koruyucu hekimlik hizmetinin kapsamı genişletilmiştir.
1963 tarihi itibarı ile İldeki eczane sayısı 7’ye yükselmiştir.
1972 yılında 4 yıl süren inşaat çalışmaları son bularak, 110 yataklı SSK Hastanesi hizmete açılmış, bu suretle sanayileşmekte olan Isparta’da işçilere verilen sağlık hizmeti de daha düzenli bir yapıya kavuşmuştur. 1971 yılında Isparta sağlık tesislerinde kan ihtiyacı temininde karşılaşılan sıkıntıyı gidermek için bir kan merkezi binası yapımına başlanmış, Ana-Çocuk Sağlığını Koruma Derneği çalışmaları ve vatandaşın bağışları ile tamamlanarak, 1974 yılında hizmete girmiştir.
1972 yılında Devlet Hastanesi bodrum katında bir Halk Sağlığı Laboratuarı açılmış, daha sonra 1975 yılında kan merkezi binasına nakledilerek çalışmalarını burada sürdürmüştür.
1974 yılında Ana-Çocuk Sağlığını Koruma Derneği’nin gayretleri ve halkın bağışları ile Doğum ve Çocuk Bakımevi’ne bir röntgen cihazı alınmış, modern bir Prematüre Servisi ve Aile Planlaması Ünitesi kurulmuştur.
Isparta Ana-Çocuk Sağlığı teşkilatlanmasına hız kazandırılarak, 1974 yılında Isparta Merkez, 9 şube ve 123 Ana Çocuk Sağlığı İstasyonu ile Türkiye’de teşkilatı tamamlanmış tek il olmuştur. Ana-Çocuk Sağlığını Koruma Derneği girişimleri ile devlet-vatandaş işbirliği sağlanarak, 1979’a kadar 13 kasaba ve köyde Ana-Çocuk Sağlığı İstasyonu binaları yaptırılmıştır.
1977 yılı Şubat ayında Askeri Hastane inşaatı da tamamlanarak, hazırda 200, seferde 800 yatak kadrosu ile hizmete açılmıştır.
Ağız ve Diş Sağlığına daha fazla önem verilmesi gereği göz önünde bulundurularak, Ana Çocuk Sağlığını Koruma Derneği çalışmaları ile devlet-vatandaş işbirliği sağlanarak, 1978 yılında Doğum ve Çocuk Bakımevi bünyesinde bir Diş Tedavi ve Protez Merkezi açılmıştır. Merkezin hizmetlerine talebin yoğunlaşması ile yer darlığı problemi ortaya çıkmış, bunun üzerine daha sonra Devlet Hastanesi bünyesine taşınmıştır.
Aksu’daki sağlık hizmet binası inşaatı, 1972 yılında tamamlanarak hizmet vermeye başlamıştır.
Gönen’de 1971 yılında 1 ebe tayin edilerek, geçici bir binada hizmet vermeye başlamıştır. 1974’de Belediye Başkanı başkanlığında kurulan derneğin çabaları ile mülkiyeti Sağlık Bakanlığı’na ait arazi üzerinde, sağlık hizmet binası inşaatına başlanmış, inşaat devlet-vatandaş işbirliği ile 1976’da tamamlanarak hizmete girmiştir.
Yalvaç ilçesinde 1974 yılı içerisinde hastanenin yatak kapasitesi 100’e çıkartılmış, ayrıca röntgen cihazı, narkoz cihazı, ameliyathane teşkilatı, laboratuar gereçleri ve diş malzemeleri sağlanarak hizmet genişletilmiştir.
Isparta Devlet Hastanesi kadrosunun zaman içinde çoğalması ve yeni servisler açılması ile hastane binaları ihtiyaca cevap veremez duruma gelmiştir. Bu gerekçe ile 1980 yılında aynı arsa içerisinde yeni bir hastane binası yapımına başlanarak, 1986 yılında hizmete açılmıştır. Böylece hastanenin yatak kapasitesi 600’e çıkarılmıştır. 1985 yılında açılan Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı Isparta Şubesi’nin çalışmaları ile halkın yardımları sağlanmış ve Devlet Hastanesi’nin 250 yataklı yeni bloğu tefriş edilmiştir. |
Ayrıca yine vakıf şubesinin öncülüğünde, tam teçhizatlı Patoloji ve Odyoloji Laboratuarları kurulmuş, Göz Hastalıkları polikliniğine bir refraktometre alınması sureti ile göz muayenelerinin modern yöntemlerle yapılması sağlanmıştır.
1984 yılında, Doğum ve Çocuk Bakımevi’ndeki Çocuk Kliniği’ne 50 yatak daha ilave edilerek, hastanenin toplam yatak kapasitesi 175’e yükseltilmiştir.
1983-1984 yıllarında Isparta’da sağlık hizmetleri sosyalleştirilmiş, evvelce var olan AÇS İstasyonları bulundukları yerin nüfusuna göre sağlık ocaklarına veya sağlık evlerine dönüştürülmüştür. Ayrıca il merkezinde 1984 yılında Davraz, Gülistan ve Sanayi Sağlık Ocakları, 1985’te Kurtuluş Sağlık Ocağı, 1990’da ise Çünür ve Merkeze bağlı Kuleönü Kasabası Sağlık Ocakları açılmıştır. |
1985’te Sıtma Savaş Bölge Başkanlığı lağvedilerek, Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi’ne bağlı bir birim haline getirilmiştir.
1970-1983 yılları arasında Gevher Nesibe Sağlık Eğitim Enstitüsüne en fazla öğrenci veren Isparta Sağlık Kolejinin adı 1983 yılında değiştirilerek Sağlık Meslek Lisesi olmuştur.
1980’li yıllarda Gelendost’taki Sağlık Merkezi’nin yatak kapasitesi 25’e çıkarılarak, Devlet Hastanesi haline getirilmiştir. Ayrıca ilçeye bağlı Bağıllı Kasabası ve Yenice’de 1986 yılında Sağlık Ocağı Tabiplikleri hizmete açılmıştır.
Gönen Ana-Çocuk Sağlığı İstasyonu, 1984 yılında Gönen Sağlık Ocağı Tabipliği olarak teşkilatlanmış, bu yıl içinde belediye ve dernek tarafından yapılan sağlık ocağı binası, Sağlık Bakanlığı’na devredilerek kadrolu doktor atanmıştır. Böylece 1985 yılından itibaren Gönen’de poliklinik, laboratuar, aşı ve çevre sağlığı ile ilgili hizmetler düzenli bir şekilde yapılabilir hale gelmiştir. Ayrıca ilçede 1987 yılında tıbbi ilaç ve malzemenin bulunduğu bir eczane açılmıştır.
Keçiborlu Sağlık Merkezi’ne 1985’te alınan EKG cihazı, 1987 yılında alınan bir röntgen cihazı ve hibe edilen ambulans ile sağlık hizmeti kalitesi yükseltilmiştir. Ayrıca bu ilçeye bağlı Senir kasabasında 1983, Aydoğmuş kasabasında ise 1989 yılında Sağlık Ocakları kurulmuştur. Senir’de 1984 yılında 1 minibüs Sağlık Ocağı’na hibe edilmiş, bir de eczane açılmıştır.
Heyelan tehlikesi nedeniyle bir süre durdurulan Eğirdir Kemik Hastalıkları Hastanesi inşaatı, 16 yıl sonra 9 katlı 3 blok halinde tamamlanarak, 1986 yılında hizmete girmiştir. |
Ayrıca Eğirdir ilçesine bağlı Yukarıgökdere’de 1983, Sarıidris’te 1984 ve Barla’da 1985 yıllarında Sağlık Ocağı Tabiplikleri hizmete girmiştir.
Senirkent İlçesi Büyükkabaca kasabasında 1984 yılında bir Sağlık Ocağı açılmıştır.
Sütçüler ilçesinde 1980 yılında Sağrak Köyü Sağlık Evi, 1982 yılında Ayvalıpınar Kasabası Sağlık Ocağı, 1984 yılında Kasımlar Sağlık Ocağı ve 4 daireli lojmanı, 1985 yılında Kesme Kasabası Sağlık Ocağı ve 4 daireli lojmanı yapılarak hizmete açılmıştır.
Aksu’ya bağlı Yakaavşar’da 1983 yılında Sağlık Ocağı hizmete girmiştir.
1987 yılında Şarkikaraağaç Devlet Hastanesi ek binasının, devlet-vatandaş işbirliği ile hizmete açılması sonucu yatak kapasitesi 100’e çıkartılmıştır.
İlçeye bağlı Salur kasabasında Sağlık Ocağı 1983 yılında kiralık bir binada hizmete başlamış, 1987 yılında kendi binasına taşınmıştır. 1985 yılında Çiçekpınar Sağlık Ocağı Belediye’ye ait binada hizmet vermeye başlamıştır.
Çarıksaraylar Sağlık Ocağı 1986 yılında açılmış, 1989’dan itibaren de kendi binasında hizmetine devam etmiştir. Göksöğüt Sağlık Ocağı 1989 yılında hizmete girmiştir.
Yine 1986 yılında Şarkikaraağaç yakınlarında bulunan sedir ağaçları ile ünlü Kızıldağ Mesireliği’nde 4 katlı bir Göğüs Hastalıkları Hastanesi temeli atılmış, devlet-vatandaş işbirliği ile kaba inşaatı tamamlanmıştır. |
Uluborlu ilçesinde Devlet Hastanesi temeli 1984 yılında atılmıştır.
1980-1990 yılları arasında Yalvaç ilçesine bağlı Kumdanlı, Sücüllü, Tokmacık, Körküler, Kozluçay ve Hüyüklü Sağlık Ocakları hizmete girmiştir.
Şarkikaraağaç İlçe İdare Kurulu’nun 1983 yılında almış olduğu kararla Yenişarbademli Belediye Başkanlığı’nın tahsis etmiş olduğu binada, 1984 yılında Yenişarbademli Sağlık Ocağı kurulmuştur.
İlin hekimleri, daha önce Antalya Tabip Odası’na kayıtlı iken Türk Tabipler Birliği Merkez Konseyi Başkanlığı’nın 02.11.1983 tarihli kararı ile Antalya Tabip Odası’ndan ayrılarak, Isparta Tabip Odası kurulmuştur. TTB Merkez Konseyi’nin 22.03.1984 tarihli kararı ile Antalya’dan ayrılan Burdur ili hekimlerinin de odaya katılımları ile Isparta - Burdur Tabip Odası adını almıştır.
1991 yılında, Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı Isparta Şubesi'nce, Devlet Hastanesi bünyesinde, modern bir diyaliz ünitesi kurulmuş, ayrıca Bakanlık tarafından bilgisayarlı tomografi cihazı alınarak, radyoloji bölümünde hizmete sokulmuştur.
Isparta Devlet Hastanesi’nde 1998 yılında poliklinik binasının üst katı restore edilerek, göğüs hastalıkları bölümüne tahsis edilmiş, yeni hastane binasının bodrum katında geniş kapasiteli ve modern bir acil servis hizmete açılmıştır.
Yataklı tedavi kurumlarının hizmetlerini genişletme çalışmaları, ilçelerde de yoğunlaştırılarak, 1993 yılında Gelendost’da 50 yataklı, Sütçüler’de 50 yataklı ve Keçiborlu’da 30 yataklı Devlet Hastaneleri yapımına başlanmış tır. Ayrıca 1993 yılında Uluborlu’da 50 yataklı bir Devlet Hastanesi, 1996 yılında Yenişarbademli’de 10 yataklı bir Sağlık Merkezi ve 1998 yılında Yalvaç’ta 50 yataklı bir Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi hizmete açılmıştır. Eğirdir Kemik Hastalıkları Hastanesi eski binasının restorasyon çalışmalarına 2001 yılında başlanarak, 50 yataklı Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezine dönüştürülmesi kararlaştırılmış ve çalışmalar 2002 yılı sonunda tamamlanmıştır.
SSK Hastanesi kapasitesinin her geçen gün artan talep karşısında yetersiz kalmaya başlaması üzerine, 1993’te üniversite kampüsü yakınlarında, 200 yataklı yeni bir SSK Hastanesi inşaatı başlatılmış ve 1998’de hizmete açılmıştır. Halen eski ve yeni hastane olarak iki binada faaliyetini sürdürmektedir. Eski hastanede poliklinik, eczane, laboratuar ve röntgen hizmetleri; yeni hastanede yataklı tedavi ve 24 saat acil hizmetleri verilmektedir. Ayrıca Yalvaç’ta SSK’na ait bir dispanser mevcuttur. |
Türk Diyabet Cemiyeti Isparta Şubesi, 1997’de kurulmuş, 1999’da bir Diyabet Hastanesi projesi hazırlattırmış, 2001 yılında da Dr. Nurettin Soymen tarafından bağışlanan Piri Mehmet Mahallesi’ndeki arsada Göller Bölgesi’nde ilk ve tek olacak olan Diyabet Eğitim, Araştırma ve Tedavi Hastanesi yapımına başlanmıştır.
1991-1992 yıllarında, Dr. Sadık Yağcı tarafından Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması (AÇSAP) Merkezi binası inşa ettirilerek, 1992’de hizmete açılmıştır. AÇSAP Merkezi’nde anne- çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetleri yanı sıra, açılan Evlilik Danışma Merkezi’nde, evlenecek çiftlere danışmanlık hizmeti, Thalasemi Teşhis Merkezi’nde hasta ve taşıyıcıların tespit, takip ve tedavileri konularında danışmanlık hizmetleri verilmektedir. |
1993 yılında AÇSAP Merkezi’nin yanında bir Halk Sağlığı Laboratuarı binası yapılmış, bir süre İl Sağlık Müdürlüğü hizmet binası ve sonra da SDÜ Tıp Fakültesi Dekanlığı binası olarak kullanılmıştır. Bina, 2002’den itibaren Halk Sağlığı Laboratuarı olarak hizmet vermeye devam etmektedir. Halk Sağlığı Laboratuarı’nda su ve gıda numunelerinde bakteriyolojik ve kimyasal tahliller ile dışkıda portör muayeneleri yapılmaktadır.
1992 yılında Kan Merkezi binası, Kızılay’a tahsis edilmiş, Türkiye’nin 5. Kızılay Kan Merkezi olarak 1992 yılında hizmet vermeye başlamıştır. |
Bünyesinde Sağlık Müdürlüğü hizmet birimi, sağlık ocağı, verem savaş dispanseri ve sosyal tesisleri bulundurması planlanan Sağlık Sitesi inşaatının temeli,1995 yılında atılmıştır. Verem Savaş Derneği’nin de maddi katkıları ile İl Özel İdaresi tarafından yaptırılan Sağlık Sitesi 1997 yılında hizmete açılarak, sitenin zemin katı Verem Savaş Dispanseri’ne tahsis edilmiştir. Ayrıca Eğirdir ve Yalvaç’ta da birer Verem Savaş Dispanseri bulunmakta, tüberküloz taramaları, bağışıklama , kayıtlı hastaların takip ve tedavi hizmetleri verilmektedir.
Isparta merkezinde 1991 yılında Yedişehitler, Gülcü ve Yenice mahallelerinde sağlık ocakları açılmış, Davraz ve Gülistan Sağlık Ocakları da kendi binalarına taşınarak hizmetlerine devam etmiştir. Ayrıca 1992 yılında Bağlar, Büyükgökçeli ve Sav Sağlık Ocakları, Mehmet Tönge Mahallesi Sağlık Ocağı, 1995’te, 1001 Evler, Karaağaç ve Halıkent Sağlık Ocakları ile 1997’de Sermet ve Çelebiler Sağlık Ocakları hizmete açılırken, 1995 yılında Kuleönü, 1996 yılında da Sav Sağlık Ocakları kendi binasına taşınmıştır. Daha sonra açılan Bahçelievler, Vatan ve Zafer Sağlık Ocakları ile İl merkezinde hizmet veren sağlık ocağı sayısı toplam 18’e ulaşmıştır.
İlçelerdeki Merkez Sağlık Ocağı binası inşaatlarından Aksu 1991’de, Şarkikaraağaç 1993’te, Yalvaç 1994’te, Eğirdir ve Senirkent 1995’te tamamlanmış, böylece bu ilçe Merkez Sağlık Ocakları kendi binalarına taşınarak hizmet vermeye devam etmektedirler.
Atabey’de sağlık hizmetleri, 1992’de birimin Sağlık Merkezi Tabipliği’ne dönüştürülmesi sureti ile devam etmiştir.
Nisan 1992’de hizmete açılan İslamköy Sağlık Ocağı Tabipliği, kendi hizmet ve lojman binasına 1994’te taşınmış, 1995 yılında 10 yataklı sağlık merkezine dönüştürülerek hizmetine devam etmektedir.
Acil yardım ve kurtarma hizmetleri amacıyla 2000 yılında oluşturulan sistem dahilinde halen merkezde 2, Gönen, Keçiborlu, Eğirdir, Gelendost, Yalvaç ve Şarkikarağaç’da olmak üzere 8 adet ana; Gelendost- Bağıllı ve Yalvaç- Çetince’de bulunan 2 adet tali istasyon ile toplam 10 adet 112 Acil Yardım ve Kurtarma İstasyonu bulunmaktadır. |
1987 yılında Eğirdir, 1989 yılında Yalvaç, 1991 yılında Şarkikaraağaç ve1992’de Senirkent ilçesinde birer Sağlık Meslek Lisesi açılmış olup, halen Eğirdir Sağlık Meslek Lisesi Acil Tıp ve Ortopedi teknisyenliği dalında, Yalvaç ve Senirkent Sağlık Meslek Liseleri Acil Tıp Teknisyenliği dalında, Şarkikaraağaç Sağlık Meslek Lisesi ise Tıbbi Sekreterlik dalında eğitim vermeye devam etmektedir. |
Isparta Sağlık Meslek Lisesi’nin 1993 yılında üniversiteye devredilmesi ile kurulan S.D.Ü. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, 49 öğrencisi ile önlisans programında eğitim-öğretime başlamış, 1994 yılında Y.Ö.K. Başkanlığı’nca alınan karar doğrultusunda hemşirelik programı da yüksekokul eğitim programı kapsamına alınmıştır. Daha sonra 1996 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile S.D.Ü. Isparta Sağlık Yüksekokulu kurulmuş olup, halen ebelik ve hemşirelik lisans eğitimi de vermeye devam etmektedir.
Isparta’da sağlık konusunda meydana gelen en önemli gelişmelerden biri de 1993 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin açılması olmuştur. Tıp Fakültesi’ne 1993-1994 öğretim yılında öğrenci alınmaya başlanmış, ilk mezunlarını 1999 yılında vermiştir. İlk açıldığında 33 olan öğrenci kontenjanı 2002’de 46’ya ulaşmıştır.
 |
Ayrıca 1995 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi’ne bağlı olarak bir de Diş Hekimliği Fakültesi açılmış, 1995- 1996 öğretim yılında eğitim ve klinik hizmetlerine başlamış, 2002 yılında kampüs içindeki yeni binalarına taşınarak hizmetine devam etmektedir.
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi, Devlet Hastanesi bahçesindeki eski göğüs pavyonu olarak kullanılan binada 1994 yılında poliklinik hizmeti ve 30 yataklı servisi ile tedavi hizmetleri vermeye başlamıştır. Devlet Hastanesi’nden devir alınan taş binanın restorasyonunun tamamlanmasından sonra, 1995 yılından itibaren 125 yatakla hizmetine devam etmiştir. 1996 yılında Acil Servis ve Eczane, 1998’de ise bilgisayarlı tomografi ve mammografi cihazları hizmete girmiştir.
1999’da Araştırma ve Uygulama Hastanesi’ne bağlı 60 yataklı Şevket Demirel Kalp Merkezi 2 ameliyathane, anjiografi, ekokardiografi, eforlu EKG, holter bölümleri ile hizmete açılmıştır. Böylece Isparta, her türlü açık kalp ameliyatının yapılabildiği modern bir kalp merkezine kavuşmuştur.
İstanbul Karayolu üzerinde, üniversitenin Doğu kampüsünde 400 yataklı yeni bir Araştırma ve Uygulama Hastanesi inşa edilerek, 2000 yılında açılmış ve 2001'de tüm birimleri ile hizmete başlamıştır. 2002'de manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve kemik dansitometre cihazları alınarak hizmet kapasitesi genişletilmiştir.
Halen Tıp Fakültesi’nde 16 profesör, 22 doçent, 78 yardımcı doçent, 1 öğretim görevlisi, 3 uzman ve 184 araştırma görevlisi olmak üzere toplam 304 akademik personel görev yapmaktadır.
Araştırma ve Uygulama Hastanesi’nin yeni binasına taşınması ile boşalan Devlet Hastanesi bahçesindeki eski Göğüs Hastalıkları Pavyonu binasının restore edilmesi suretiyle kurulan 40 yataklı Zehra Ulusoy Kanser Tanı ve Tedavi Merkezi 2002'de hizmete girmiştir. Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı Isparta Şubesi’nin koordinatörlüğünde hayırseverlerden toplanan bağışlar ve SDÜ’nin çalışmaları sonucunda tam teşekküllü tefrişatı gerçekleştirilen Merkez, devlet-vatandaş işbirliğinin en güzel örneklerinden birini teşkil etmektedir.
Böylece İlde 2002 yılı itibariyle 1157 kişiye bir uzman doktor; 779 kişiye bir pratisyen doktor; 4797 kişiye bir diş hekimi; 1761 kişiye bir sağlık memuru; 533 kişiye bir hemşire; 601 kişiye bir ebe ve 5976 kişiye bir çevre sağlık teknisyeni düşecek düzeyde bir sağlık ordusu teşekkül etmiştir. İl genelinde her 10.000 kişiye 55.8 yatak düşmekte olup, 2002 yılı itibariyle yatak işgal oranı % 46.1’dir.
Halen il genelinde toplam 315 uzman doktor, 468 pratisyen doktor, 90 diş tabibi, 136 eczane, 85 sağlık ocağı, 122 sağlık evi, 4 özel halk polikliniği, 1 özel diyaliz merkezi ve 1 böbrek taşı kırma merkezi hizmet vermektedir.
Gerek bölgede ilk ve tek olma özelliğine sahip Kemik Hastalıkları Hastanesi ile Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi, Kalp Merkezi, Kanser Tanı ve Tedavi Merkezi ve Diyabet Hastanesi gibi önemli sağlık kuruluşları, gerekse birer bölge hastanesi niteliğindeki Isparta Devlet Hastanesi ve ISO 14001 belgeli Isparta Askeri Hastanesi, ayrıca genç ve dinamik eğitim-öğretim kadrosu ile kısa sürede ülkemiz Tıp Fakülteleri içinde önder olmaya aday Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi gibi modern ve çağdaş sağlık kuruluşları, Isparta'nın doğal güzellikleri ile içiçe sunulan kaliteli, geniş kapasiteli ve çok yönlü sağlık hizmetleri sayesinde, İlin İnanç Turizmi, Kış Turizmi ve Yayla Turizmi imkanları yanı sıra Sağlık Turizmi’nde de iddialı bir konuma gelmesini sağlamıştır.