İlk kez 1980’li yıllarda tanımlanan HIV Enfeksiyonu tüm dünyada din, dil, ırk, cins, ülke ayırımı yapmadan yayılmaya devam etmektedir. Uluslararası sağlık kuruluşları 1988 yılından itibaren HIV/AIDS konusunda toplum farkındalığını artırmak üzere, 1 Aralık gününü Dünya AIDS Günü olarak belirlemiştir.
AIDS, HIV virüsü nedeniyle oluşan, virüs vücuda girdikten sonra çoğalarak kişinin hastalıklara karşı direncini zayıflatan ve sonucunda AIDS’in ortaya çıktığı, önlem alınmadığı takdirde hızla yayılan bir hastalıktır.
AIDS, kan yoluyla, cinsel yolla ve anneden bebeğe olmak üzere üç yolla bulaşır. Günlük yaşamda hastalık;
- Aynı evi, işyerini, tuvaleti kullanmak,
- Sivrisinek vb. haşereler ile,
- Aile yaşantısı, toplumsal yaşam,
- El sıkışma, kucaklaşma, cilt temasları,
- Sosyal öpüşme,
- Yemek ve içki, tabak-kaşık-bardak,
- Yüzme havuzu, banyo, tuvalet,
- Giysi ve çamaşır,
- Böcek ve sinek sokmaları ile bulaşmaz.
Çünkü; AIDS mikrobu dış ortamda yaşayamayan, dayanıksız bir virüstür.
Hastalık korunmasız cinsel temas, ortak paylaşılan enjektörlerle damar içi madde kullanımı, gebelik sırasında ve doğum sırasında anneden bebeğe ve kan transfüzyonu yolu ile bulaşabilmektedir. Bu geçiş yolları nedeni ile HIV enfeksiyonu, erişkinlerin yanı sıra, tüm yaş gruplarında görülmektedir.
Ülkemizde, 1985 yılından 30 Haziran 2019 tarihine kadar doğrulama testi pozitif tespit edilerek bildirimi yapılan 20,202 HIV(+) kişi ve 1786 AIDS vakası mevcuttur. Vakaların % 79,98’sı erkek, % 20,02’ü kadın olup % 15,51’i yabancı uyruklu kişilerden oluşmaktadır. Vakaların en fazla görüldüğü yaş grubu 25-29 ve 30-34 yaş grubudur. Bulaş yoluna göre dağılımına bakıldığında, vakaların % 49,24’ünün cinsel yolla bulaşmakta olduğu, cinsel yolla bulaştığı bildirilen bu vakaların % 73,46’sının bulaşma yolunun heteroseksüel cinsel ilişki olduğu bilinmektedir. Ayrıca, vakaların %1,3’ünün bulaşma yolu damar içi madde kullanımı olup % 48,8’inin bulaş yolu bilinmemektedir.
Hastalıktan korunmak için henüz aşısı bulunmamaktadır.
AIDS ile mücadele en önemli nokta eğitim ve korunmadır. Çocuklarımız ve gençlerimiz cinsellik konusunda aydınlatılmalı, korunma yolları hakkında bilgilendirilmelidir. Kontrolsüz kan nakline, kullanılmış şırınga, iğne, jilet, makas gibi aletlerin kullanımına izin verilmemeli ve kullanılmamalı, karşılıklı sadakat ve tek eşliliğe dayalı ilişkiler kurulmalı ve cinsel ilişkide kondom kullanılmalıdır. Ayrıca şüphe varsa anneden bebeğe bulaşmayı önlemek için gebelikten önce mutlaka test yaptırılmalıdır. Test yaptırmak için sağlık kuruluşuna başvurulabilir ve danışmanlık hizmeti alınabilir.
Hastalığın tam anlamıyla tedavisi bulunmamakla birlikte uygulanan ilaç tedavileri ile ölümler azalmakta ve kişiler yaşantılarına devam edebilmektedir. Uygulanan ilaç tedavisi ile bulaşıcılık azalmakta, gebelik sırasında uygulanan tedavi ile birlikte anneden hastalık bulaşması engellenmektedir.
Bakanlığımız; akademik çevreler, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği içinde, HIV/AIDS konusunda toplumsal duyarlılığın artırılması, halkımızın HIV/AIDS hastalığının bulaşma yolları ve sağlıklı cinsel hayat konusunda bilinçlendirilmesi ve bilgilendirilmesi, kişilerin toplumda ayrımcılık ve damgalanmaya uğramalarının azaltılması hatta ortadan kaldırılması, şüpheli teması olan kişilerin HIV/AIDS hastalığı, bulaşma, korunma yolları konusunda bilgilendirilmesi ve doğru yönlendirilmeleri için çalışmalarını sürdürmektedir.